Ida Lupino

Ida Lupino
Rođenje	(1918-02-04) 4. februar 1918. Herne Hill, London, Engleska
Smrt	3. august 1995(1995-08-03) (77 godina) Los Angeles, Kalifornija, SAD
Godine rada	1931–1978
Suprug/a	Louis Hayward ​(1938; razvod 1945)​ Collier Young ​(1948; razvod 1951)​ Howard Duff ​(1951; razvod 1984)

Ida Lupino (4. februar 1918.^[1] – 3. august 1995) bila je britanska glumica, rediteljka, spisateljica i producentica. Tokom svoje 48-godišnje karijere, pojavila se u 59 filmova i režirala osam, radeći prvenstveno u Sjedinjenim Državama, gdje je postala državljanka 1948. Cijenjena je kao najistaknutija ženska filmska stvarateljica koja je radila 1950-ih tokom vremena holivudskog studijskog sistema.^[2] Sa svojom nezavisnom produkcijskom kućom, napisala je i koproducirala nekoliko filmova sa društvenim porukama i postala prva žena koja je režirala noir film, Autostoper, 1953.

Među ostalim filmovima koje je režirala, najpoznatiji su Not Wanted (1949), o trudnoći izvan braka (preuzela je mjesto bolesnog reditelja i odbila je režiju); Never Fear (1950), zasnovana na njenom sopstvenom iskustvu u borbi sa dječijom paralizom; Outrage (1950), jedan od prvih filmova o silovanju; Bigamist (1953); i Nevolje s anđelima (1966). Njena kratka, ali neizmjerno utjecajna rediteljska karijera, koja se bavi temama žena zarobljenih društvenim konvencijama, obično pod melodramatičnim ili noir objavama, predstavlja pionirski primjer protofeminističkog filmskog stvaralaštva.^[3]

Kao glumica, najpoznatiji filmovi su joj Pustolovine Sherlocka Holmesa (1939) sa Basilom Rathboneom; Oni voze noću (1940) s Georgeom Raftom i Humphreyjem Bogartom; Visoka Sierra (1941) s Bogartom; Morski vuk (1941) s Edwardom G. Robinsonom i Johnom Garfieldom; Dame u mirovini (1941) s Louisom Haywardom; Mjesečeva mijena (1942) sa Jean Gabin; The Hard Way (1943); Duboka dolina (1947) s Daneom Clarkom; Kuća uz cestu (1948) s Cornelom Wildeom i Richardom Widmarkom; Dok grad spava (1956.) s Danom Andrews i Vincentom Priceom; i Šampion rodea (1972) sa Steveom McQueenom.

Režirala je više od 100 epizoda televizijskih emisija u različitim žanrovima, uključujući vesterne, natprirodne priče, komedije situacija, misterije o ubistvima i gangsterske priče.^[4] Bila je jedina žena koja je režirala epizodu originalne serije Zona sumraka ("The Masks"), i jedina režiserka koja je glumila u epizodi ("The Sixteen-Millimeter Shrine").^[5]

1. ^ Recorded in Births Mar 1918 Camberwell Vol. 1d, p. 1019 (Free BMD). Transcribed as "Lupine" in the official births index
2. ^ Morra, Anne (2. 8. 2019). "Anne Morra presents Ida Lupino's Never Fear and discusses the director's place in film history". Her Way Magazine (jezik: engleski). Pristupljeno 10. 9. 2019.
3. ^ Kemp, Philip (2007). 501 Movie Directors. London: Quintessence. str. 230. ISBN 978-1844035731.
4. ^ Acker, Alley (1991). Reel Women – Pioneers of the Cinema, pp. 74–78. The Continuum Publishing Company, New York. ISBN 0826404995
5. ^ Ida Lupino Biography, Turner Classic Movies. Retrieved on 4 July 2011.